Cykl na blogu CultureZone: ALEJA GWIAZD POPKULTURY.

ANNE RICE:

PRAWDZIWA KRÓLOWA WAMPIRÓW

W najnowszym odcinku „Alei Gwiazd Popkultury” raz jeszcze pochylimy się nad życiem i twórczością niedawno zmarłej osoby. Tym razem na tapetę biorę twórczość Anne Rice, którą pożegnaliśmy 11 grudnia tego roku.

MŁODOŚĆ

Anne Rice przyszła na świat 4 października 1941 roku w Nowym Orleanie. Na chrzcie otrzymała imię Howard, po swoim dziadku; imię Anne przybrała, kiedy pierwszego dnia w szkole została zapytana o imię. Matka, Katherine, nie chciała w żaden sposób ograniczać swoich dzieci, dlatego pozwalała im na dosłownie wszystko. W późniejszym okresie Anne tak opowiadała o swojej matce:

Dała mi tyle wspaniałych rzeczy, ale najbardziej cenię sobie to, że obdarzyła mnie wiarą w samą siebie, w to, że mogę dokonać wielkich rzeczy. Obdarzyła mnie poczuciem nieskończonej mocy.

Poza tym Katherine Rice opowiadała również swoim dzieciom niezliczone opowieści fantastyczne, oraz wszczepiła córce miłość do twórczości Charlesa Dickensa, który stał się ulubionym pisarzem autorki „Wywiadu z wampirem”. Na rodzinną zażyłość położył się cieniem alkoholizm Katherine, która po wstąpieniu męża do wojska w 1942 roku nie była w stanie poradzić sobie z problemami materialnymi. Ostateczny cios nastąpił w 1956 roku, kiedy Katherine Rice zmarła i cały ciężar gospodarczy spadł na barki nastoletniej wówczas Anne. W 1958 roku Howard Rice powtórnie się ożenił i cała rodzina przeprowadziła się do Teksasu, gdzie Anne rozpoczęła naukę. Tam też poznała swojego przyszłego męża, twórczość Hemingwaya i Virginii Woolf, a także przestała wierzyć w Boga.

KARIERA

Od wczesnej młodości Anne oddawała się pisarstwu. Wśród jej pierwszych literackich prób była opowieść o reporterze, który przeprowadza wywiad z wampirem. Po latach Anne Rice odnalazła w szufladzie rękopisy wspomnianej próby literackiej, którą następnie zaczęła poprawiać. Rozbudowała akcję (rozwinęła wątek śmiertelnej przeszłości wampira), nadała krwiopijcy imię Louis de Point du Lac. Praca nad przyszłą powieścią trwała pięć tygodni, a Rice nanosiła poprawki najczęściej w nocy, kiedy miała więcej czasu i spokoju. Kiedy maszynopis „WYWIADU Z WAMPIREM” został ukończony, powieść – jak łatwo się domyślić – nie od razu została wydana. W końcu, w 1974 roku na konferencji pisarskiej w Squaw Valley, poznała agentkę, Phyllis Seidel, która zdołała sprzedać powieść wydawnictwu Knopf. Książka ukazała się w maju 1976 roku i w ciągu pierwszego roku sprzedaży zarobiła prawie milion dolarów. Powieścią zainteresowała się też wytwórnia Paramount, która kupiła prawa do jej sfilmowania.

Na ewentualny sequel wampirycznej serii trzeba było jednak długo czekać. Anne Rice nie chciała bowiem być zaszufladkowania jako pisarka od wampirów, dlatego jej druga książka była osadzona w czasach wojny secesyjnej („Uczta Wszystkich Świętych”, 1979). Po nim wydała „Krzyk w niebiosach” (1982) osadzony w środowisku XVIII-wiecznych kastratów, oraz powieść erotyczną „Ucieczka do Edenu” (1985). W pierwszej połowie lat 80 napisała również erotyczną trylogię „Śpiąca Królewna”. Dopiero w tym samym 1985 roku wydała drugi tom „Kronik wampirów”, którego fabuła skupiała się na tytułowym „WAMPIRZE LESTACIE” (1985), którego dalszą częścią była powieść pt. „KRÓLOWA POTĘPIONYCH” (1988). Rok po wydaniu „Wampira Lestata” i „Ucieczki do Edenu” Rice wydała kolejną powieść erotyczną, tym razem będącą wariacją na temat „Lolity” Nabokova - „Belindę”.

Na początku lat 90 Rice rozpoczęła pracę nad kolejnym cyklem fantasy, który uczynił ją tak znaną - „Dzieje czarownic z rodu Mayfair”. W latach 1990-1994 wydała trzy tomy cyklu: „GODZINA CZAROWNIC” (1990), „LASHER” (1993) i „TALTOS” (1994). Anne Rice napisała również scenariusz ekranizacji „Wywiadu z wampirem”, łagodząc jednak wiele podtekstów seksualnych. Nie porzuciła cyklu o wampirach, wydając również tytuły kolejnych książek: „OPOWIEŚĆ O ZŁODZIEJU CIAŁ” (1992), „MEMNOCHA DIABŁA” (1995) i „WAMPIRA ARMANDA” (1999). U schyłku lat 90 wydała dwa tomy pod cyklu „Nowe kroniki wampirów”, w których skład wchodziły tytuły: „PANDORA” (1998) i „WAMPIR VITTORIO” (1999). Pod koniec lat 90 powróciła również do wiary katolickiej.

STYL

Anne Rice zyskała popularność przede wszystkim za sprawą swojego cyklu o wampirach, w którym ukazała nowatorski wizerunek klasycznych krwiopijców. Rice przeciwstawiała się staromodnemu przedstawieniu wampirów znanych z XVIII- i XIX-wiecznej literatury grozy. U niej wampiry były istotami znudzonymi nieśmiertelnością. W dodatku klasyczne metody uśmiercania zdawały się tylko śmieszyć krwiopijców, co pokazuje kapitalna scena z „Wywiadu z wampirem”:

- Taak? - zapytał wampir. - Wydaje mi się, że nie pozwolił em ci na zadawanie pytań.

- Chciałem tylko zapytać... przecież w różańcu jest krzyż?

- Ach, te pogłoski o krzyżach - zaśmiał się wampir. - Masz na myśli nasz strach przed krzyżem?

- Strach przed patrzeniem na niego - dodał chłopak.

- Nonsens przyjacielu, czysty nonsens. Mogę patrzeć na wszystko, na co tylko mam ochotę, i nawet szczególnie lubię patrzeć na krucyfiks.

- A co z tymi pogłoskami o dziurkach od klucza, że wampiry potrafią... stać się parą i przechodzić przez nie.

- Chciał bym, aby tak był o - zaśmiał się wampir. - Jakby to był o wspaniale przechodzić przez nie i wyczuwać ich charakterystyczny kształt, muskający nasze ciała. Nie - pokręcił gł ową - to jest absolutna, jak wy to dzisiaj nazywacie... bzdura.

Chłopak zaśmiał się wbrew sobie, zaraz jednak spoważniał .

- Nie możesz być taki nieśmiały w rozmowie ze mną - zauważył wampir. - Co znowu tym razem?

- Ta historia o kołkach wbijanych w serce - wykrztusił chłopak, rumieniąc się na twarzy.

- To samo - odpowiedział wampir. - Bzdura.

Wyraźnie wymówił obie sylaby wyrazu, tak że mł ody człowiek uśmiechnął się pod nosem.

- Żadnej siły magicznej, jakiejkolwiek. Ale dlaczego nie palisz? Widzę, że masz papierosy w kieszeni koszuli.

- O, dziękuję - odpowiedział, jakby sugestia ta była czymś niezwykle wspaniałomyślnym. Jednak gdy tylko przytknął papierosa do ust, jego dłonie zaczęły się tak trząść, że rozdarł delikatny kartonik z zapał kami.

Anne Rice, „Wywiad z wampirem”, tł. Tomasz Olszewski

Poza tym w książkach Rice nie brakowało elementów erotycznych, lub przynajmniej o podtekście erotycznym. Pisarka była lesbijką, dlatego podteksty erotyczne mają charakter homoseksualny. Rice zgrabnie wplotła te podteksty zwłaszcza do „Kronik wampirów”, tym bardziej, że wampiry od zawsze stanowiły metaforę seksualności.

OSTATNIE LATA ŻYCIA

XXI wiek Anne Rice powitała powieścią „MERRICK” (2000), która stanowiła literacki crossover dwóch serii pisarki - „Kronik wampirów”, oraz „Dziejów czarownic z Mayfair”. W kolejnych latach autorka dokańczała swój cykl, wydając kolejno: „KREW I ZŁOTO” (2001), „POSIADŁOŚĆ BLACKWOOD” (2002), oraz „KRWAWY KANTYK” (2003). W 2001 roku na ekrany kin weszła „Królowa potępionych” według trzeciego tomu „Kronik wampirów” (z wplecionymi w fabułę wątkami z tomu drugiego), jednak nowy film nie odniósł sukcesu. Po zakończeniu pracy nad „Kronikami wampirów” autorka ogłosiła, że nie będzie dalszych tomów.

Dwa lata później rozpoczęła pracę nad nowym cyklem, który finalnie doczekał się tylko dwóch tomów: „Chrystus Pan: Wyjście z Egiptu” (2005), oraz „Chrystus Pan: Droga do Kany” (2008). W 2010 r. ponownie rozstała się z Kościołem, jednocześnie nie porzucając wiary w Boga. Nowy cykl wywołał kontrowersje, dlatego Rice ogłosiła w 2012 roku, że nie zamierza pisać planowanego tomu trzeciego serii o życiu Jezusa Chrystusa pt. „Christ the Lord: Kingdom in Heaven”.

Za to w 2012 roku rozpoczęła pracę nad innym cyklem, tym razem związanego z innymi popkulturowymi bestiami, wilkołakami. Powieść grozy z elementami romansu pt. „DAR WILKA” zainaugurował serię pod tym samym tytułem, a jego kontynuacją było wydane rok potem „WILCZE PRZESILENIE” (2013).

Za to w 2014 roku świat literatury obiegła elektryzująca wiadomość, że Rice powraca do swojego kultowego cyklu „Kroniki wampirów”. Jeszcze w tym samym roku na rynku wydawniczym ukazała się powieść „KSIĄŻĘ LESTAT” (2014). W tym okresie Anne Rice ponownie odeszła od Kościoła (co mogło być spowodowane kontrowersjami wokół serii o Panu Jezusie) i poświęciła się wyłącznie pisaniu o wampirach. Sukces najnowszej powieści o Lestacie sprawił, że dwa lata później Rice wydała kolejny tom pt. „PRINCE LESTAT AND THE REALMS OF ATLANTIS” (2016). W 2018 roku wyszedł 13. tom serii pt. „BLOOD COMMUNION. A TALE OF PRINCE LESTAT”.

Anne Rice zmarła 11 grudnia 2021 r., w wieku osiemdziesięciu lat, wskutek komplikacji po udarze mózgu. Informację o jej śmierci, za pośrednictwem mediów społecznościowych, przekazał jej syn, Christopher.

Za co warto docenić twórczość Anne Rice? Nowoorleańska pisarka dała światu i kulturze popularnej zupełnie nowy obraz wampirów, zrywający z dotychczasowym wizerunkiem utrwalonym m.in. przez „Draculę” Brama Stokera. To właśnie przez „Kroniki wampirów” (i też cyklu „Dzieje czarownic z Mayfair”) warto docenić twórczość Anne Rice. Za pewne gdyby nie powodzenie książek Rice, we współczesnej literaturze fantasy nie znalazłyby się takie pozycje jak np. „Saga: Zmierzch” Stephenie Meyer.

Chociaż Rice tworzyła trzeciorzędną literaturę, jej książki o wampirach wybijały się na tle współczesnych powieści fantasy spod znaku young adult, a postać wampira Lestata de Lioncourta (w przeciwieństwie do Edwarda Cullena z „Sagi Zmierzch”) na zawsze pozostanie w sercach wielu fanów książek o wampirach.

Link: https://lubimyczytac.pl/autor/14222/anne-rice