Cykl na blogu „CultureZone”: „KSIĄŻKOSPEKTYWA”

Cześć wszystkim. W najnowszym odcinku serii „Książkospektywa” zapraszam na dwór Tudorów i Plantagenetów, po których oprowadzać nas będzie Philippa Gregory, autorka kilkunastotonowego cyklu historycznego „DYNASTIA PLANTAGENETÓW I TUDORÓW”. Zaczynamy.

tytuł serii: „DYNASTIA PLANTAGENETÓW I TUDORÓW”

autor: Philippa Gregory 

rok wydania: 2001-2017

KILKA SŁÓW O SERII

W okresie pisania książek o Plantagenetach i Tudorach, Gregory miała na koncie kilka romansów kostiumowych, a także bestsellerową trylogię w której skład wchodziły tomy: „Wideacre” (1987), „Dziedzictwo” (1989), oraz „Meridon” (1990). Spod pióra autorki wyszły też kostiumowe książki „Earthly Joys” (1998), oraz „Virgin Earth” (1999).

Największą popularnością zdobyła jednak powieść „Kochanice króla” z 2001 roku, powieść osadzona w epoce Tudorów i opowiadająca doskonale znaną w popkulturze historię romansu króla Henryka VIII i Anny Boleyn. Dwa lata później napisała powieść „Błazen królowej” osadzoną w epoce elżbietańskiej. Do tego okresu Gregory powróciła w 2004 roku w powieści „Kochanek dziewicy”. W czwartej swojej powieści tudorskiej, „Wiecznej księżniczce”, pisarka wróciła do pierwszych lat panowania Henryka VIII. „Dwie królowe” (2006) była kontynuacją „Kochanic króla”, a „Uwięziona królowa” (2008) ponownie przenosiła czytelników do epoki elżbietańskiej, tym razem u schyłku panowania królowej Elżbiety I.

W 2009 roku pisarka zainaugurowała kolejny cykl, tym razem osadzony w okresie Wojny Dwóch Róż (Cousins War, stąd angielski tytuł tego cyklu). Otwiera ją powieść „Biała królowa”, po której przyszła pora na „Czerwoną królową” (2010) i „Władczynię rzek” (2011). Z początku „Wojna kuzynów” miała być trylogią, jednak Gregory każdego roku zaczęła wypuszczać kolejne tomy rozrastającego się cyklu. Dopisała jeszcze trzy tomy: „Córka Twórcy Królów” (2012), „Białą księżniczkę” (2013), oraz „Klątwę Tudorów” (2014). 

W 2015 roku Gregory powróciła na dwór Tudorów, publikując powieść „Ostatnia żona Tudora. Poskromienie królowej” ukazującej schyłek panowania Henryka VIII. Po niej opublikowała powieść „Trzy siostry, trzy królowe” (2016), a w 2017 r.: „Zmierzch Tudorów. Dziewięciodniowa królowa i jej siostry”.

Wcześniej osobno jako dwie serie „Cykl Tudorowski” i „Wojna kuzynów”, od 2016 roku na oficjalnej stronie internetowej Gregory powieści te zaliczane są do jednego cyklu, „The Plantagenet and Tudor Novels”. 

Wokół cyklu, a właściwie twórczości historycznej Philippy Gregory, narosły kontrowersje przez podejście autorki do materiałów źródłowych. Zdania o jej wierności historycznej są bowiem mocno dyskusyjne. Sama autorka twierdzi, że jej wizytówką jest przywiązanie do opisywanych epok, jednak krytycy nie podzielają tego zdania. Historyk David Stanley uznał wręcz, że nie powinno się traktować pisarzy historycznych jako kompetentnych historyków, ponieważ mają w zwyczaju nadinterpretować fakty historyczne. Z kolei amerykańska filozofka Susan Bordo uznała, że najbardziej urągliwe dla historyków nie jest wypaczenie przez nich faktów, ale skrytykowała pisarkę, za twierdzenia o prezentowaniu przez nią prawdy historycznej, słowami: „samo zwodnicze i autopromocyjne zuchwalstwo”.

Jakie jest moje zdanie na ten temat? Rozumiem krytykę pod adresem Gregory, bo sam interesując się historią nie znoszę jak w powieściach historycznych pojawiają się błędy merytoryczne. Nie oznacza to, że oczekiwałbym od autorów ścisłego trzymania się faktów, bo wtedy musiałbym sięgnąć po książkę popularnonaukową. Jeśli tylko zaszłaby taka sytuacja, autorzy mogliby reinterpretować opisywane zdarzenia historyczne, przesuwać pewne fakty o kilka lat wstecz lub wprzód w ramach akcji, byle tylko nie wrzucali zbyt rażących nieścisłości (np meble z zupełnie innej epoki historycznej).

OMÓWIENIE TOMÓW

Dla omówienia całego cyklu, skupimy się najpierw na powieściach tudorskich, a potem cofniemy się do czasów Wojny Dwóch Róż.

Jak wcześniej wspomniałem, „Kochanice króla” opowiadają o romansie króla Henryka VIII i Anny Boleyn. Innowacją w tym oklepanym schemacie jest podejście autorki do tematu, ponieważ akcję obserwujemy z punktu widzenia siostry Anny, Marii Boleyn, która dotąd była przemilczana. Ciekawie prezentuje się powieść „Błazen królowej” osadzona w epoce elżbietańskiej, bo mimo że bohaterami jest fikcyjna rodzina żydowska, to na jej przykładzie autorka kreśli dolę Żydów za rządów królowej Elżbiety I. W tej samej epoce rozgrywa się akcja kolejnej powieści Gregory, „Kochanku dziewicy” opowiadającym o Robercie Dudleyu, jednym z faworytów królowej. „Wieczna księżniczka” opowiadała o królowej Katarzynie Aragońskiej od pierwszego małżeństwa po rozwód z Henrykiem VIII i w ciekawy sposób kreśli jej relacje z młodziutką Anną Boleyn. I jeśli ta powieść była prequelem dla „Kochanic króla”, to następna - „Dwie królowe” - stanowiły ciąg dalszy tamtej powieści, opowiadany tym razem z punktu widzenia kuzynki Anny Boleyn, której oczami oglądamy dwa następne związki Henryka VIII: z Anną Kliwijską i Katarzyną Howard, którą Gregory wbrew utartemu schematowi ukazała jako tyleż piękną, co mało ogarniętą dziewczyną zainteresowaną tylko nowymi zakupami. „Uwięziona królowa” opowiadała o Marii Stuart, królowej Szkotów i kreśliła jej relację z królową Elżbietą I Tudor. 

W napisanej po latach kolejnej powieści, „Ostatniej żonie Tudora”, Gregory ukazała ostatnie lata panowania Henryka VIII, starego, grubego i schorowanego, z punktu widzenia jego szóstej małżonki, Katarzyny Parr. „Trzy siostry, trzy królowe” opowiadał ponownie o Katarzynie Aragońskiej, a także o jej siostrze i kuzynce, a także zestawiał ze sobą trzy różne związki małżeńskie. Wreszcie „Zmierzch Tudorów” był historią Jane Grey, królowej tudorskiej znanej z bardzo krótkiego, zaledwie dziewięciodniowej, panowania.

Cykl „Wojna kuzynów” (albo „Wojna Dwóch Róż”) poprzedza wydarzenia z serii „Cykl tudorski”, a zaczynał się od powieści „Biała królowa”, która opowiadała o Elżbiecie Woodville, żonie króla Edwarda VII Plantageneta. „Czerwona królowa” opowiadała z kolei o Margaret Beaufort, zwanej Królową Matką. „Władczyni rzek” fabularnie rozgrywa się najwcześniej i opowiada o Jakobiny Luksemburskiej, matce Elżbiety Woodville. Czwarta powieść z cyklu, „Córka Twórcy Królów”, była historią Anny Neville, córki Ryszarda Neville`a. Tematem „Białej księżniczki” była historią Elżbiety York, żony Henryka VII Tudora. W „Klątwie Tudorów” obserwujemy historię dynastii z punktu widzenia męczennicy Małgorzaty Pole. 

PODSUMOWANIE

Rozległy cykl historyczny Philippy Gregory przybliża czytelnikom historię Anglii od dynastii Plantagenetów po schyłek panowania Tudorów. Mimo kontrowersji wokół twórczości autorki, seria odniosła sukces i znalazła swoich zwolenników dzięki przystępnemu podejściu do tematu. W dodatku w równym stopniu może zainteresować zarówno kobiety, jak i mężczyzn.

link: https://lubimyczytac.pl/cykl/21868/dynastia-plantagenetow-i-tudorow