Cykl na blogu CultureZone: NUTKA NOSTALGII

Witam was serdecznie. Choć nie należę do fanów ani rapu, ani hip hopu, dbam o to, by każdy koneser muzyczny znalazł na moim blogu coś dla siebie. Dlatego dziś postanowiłem przeanalizować dla was jedną z najpopularniejszych raperskich piosenek: GANGSTA` PARADISE nagraną przez Coolio. Zaczynamy.

HISTORIA UTWORU

Historia piosenki „Gangsta` Paradise” rozpoczyna się w połowie lat 70 i związana jest z postacią... Steviego Wondera. W 1976 roku popularny, niewidomy piosenkarz nagrał utwór o nazwie „Pastime Paradise”.

https://www.youtube.com/watch?v=_H3Sv2zad6s

Utwór przeszedł niestety bez echa (zwłaszcza przy zestawieniu z „Superstation”, „Partime Lover”, albo „I just called to say I love you”), jednak zainspirował innego czarnoskórego piosenkarza do nagrania pewnego hitu z lat 90. I tak przechodzimy o około dwadzieścia lat do przodu. Rok 1995. Na ekrany kin wchodzi film „Młodzi gniewni” z Michelle Pfeiffer w głównej roli.

Piosenkę przewodnią napisał raper Coolio, jeszcze zanim odniósł sukces utworem „C U when U get there”. Za zgodą Steviego Wondera, Coolio wykorzystał w utworze „Gangsta` Paradise” fragmenty piosenki „Pastime Paradise”, oraz charakterystyczny wstęp grany na skrzypcach. W pierwotnej wersji piosenka zawierała sporo wulgaryzmów; Wonder nie chciał się na nie zgodzić i poprosił Coolio o ich usunięcie. Dopiero wówczas „Gangsta` Paradise” odniosło spory sukces.

ANALIZA

Jak to już było powiedziane w podrozdziale „Historia utworu”, Coolio oparł swój hit na piosence Steviego Wondera „Pastime Paradise”. Prócz usunięcia wulgaryzmów, o które poprosił Wonder, Coolio wykorzystał też charakterystyczny wstęp grany na skrzypcach, dodał do niego chórek, a z całego tekstu zostawił tylko refren, w którym również dokonał drobnych zmian. Zamiast fragmentu:

They've been spending most their lives

Living in a pastime paradise

They've been wasting most their time

Glorifying days long gone behind

u Coolio pojawia się wers:

Been spending most their lives

Livin' in a gangsta's paradise

We keep spending most our lives

Livin' in a gangsta's paradise

Podstawową różnicą jest oczywiście zmiana tytułu „Pastime Paradise” („Raj przeszłości”) na „Gangsta` Pradise” („Raj gangsterski”).

Mimo tego drobnego liftingu, przesłanie piosenki Steviego Wondera pozostało jednak niezmienione. Wonder śpiewał o rasizmie, dyskryminacji rasowej, nietolerancji i ogólnie wrogiego stosunku do drugiej osoby. Coolio pozostał wierny temu przesłaniu, śpiewając (przepraszam: rapując) o tym, jak to ciężko jest żyć w świecie przesiąkniętym rasizmem i dyskryminacją rasową. Świat nie jest, oczywiście, doskonały, a Afroamerykanie codziennie muszą się zmagać z wrogim stosunkiem białych Amerykanów. Widać to zwłaszcza w scenach filmowych pokazujących dyskusję między czarnoskórym bohaterem i białym Amerykaninem. Ich napięte relacje najczęściej kończą się wymianą zdania:

Biały Amerykanin: „You… You...” („Ty… Ty...”)

Afroamerykanin: „Come on, say it! Say, what you mean! You wanna call me a Nigga?” („Dalej, powiedz to! Powiedz, co masz na myśli! Chcesz mnie nazwać Czarnuchem?”).

W swoim raperskim przeboju Coolio pokazuje, że świat, w którym przyszło jemu (i jego pobratymcom) żyć, nie jest doskonały, bo jest przesiąknięty rasizmem i dyskryminacją. Tym samym stwierdza fakty, trudno bowiem zaprzeczyć, że na przestrzeni kilkuset lat Stany Zjednoczone pozostały rasistowskie (zwłaszcza w południowych Stanach). Przy okazji raper rozwija także problematykę zawartą w oryginale Steviego Wondera.

PREMIERA

Piosenka została wydana 2 sierpnia 1995 roku, a za produkcję odpowiadał Doug Rashee, który był również współautorem tekstu. Na niemal wszystkich listach przebojów zajęła miejsce 1. (prócz Kanady, gdzie zajęła 29. miejsce). W USA (a także w Australii) pokryła się potrójną platyną, w Niemczech i Szwajcarii: podwójną platyną, a w Austrii i Wielkiej Brytanii: pojedynczą.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=fPO76Jlnz6c

TŁUMACZENIE

Coolio (feat. L.V.)

„GANGSTERSKI RAJ”

tytuł oryg. „Gangsta’ Paradise”

COOLIO:

Kiedy idę przez cienistą dolinę śmierci,

Patrzę za siebie zdając sobie sprawę, że nic nie zostało,

Bo tak długo gadałem i śmiałem się tak długo, że

Moja matka uznała, że mój umysł odszedł stąd.

Lecz ja nigdy nie spotkałem mężczyzny, który zasługiwał, by

Traktowano go jak punka, wiesz, że to niesłychane.

Lepiej uważaj, dokąd idziesz i co wygadujesz, lub

Ty i twoi ziomale możecie być ubrudzeni kredą.

Naprawdę nie znoszę się wkurzać, lecz muszę, koleś,

Gdy umierają, widzę siebie w dymie z pistoletu.

Głupcze, jestem typem gangsta, jakim chcą być moi ziomale,

Na kolanach modlę się w świetle ulicznych lamp.

L.V.

Wciąż spędzać większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzać większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzamy większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzamy większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

COOLIO:

Spójrz na sytuację, w jakiej się znalazłem:

Nie mogę żyć normalnie, wychowałem się na ulicy,

Więc muszę się trzymać z ekipą z dzielnicy.

Zbyt dużo telewizji dało mi marzenia, za którymi goniłem,

Jestem wykształconym głupcem z forsą w umyśle,

Z pistoletem w dłoni i błyskiem w oku.

Jestem reprezentującym gangsterem,

A moi ziomale są ze mną, więc nie wkurzaj mnie.

Głupcze, śmierć jest niczym, niż bijącym daleko stąd sercem.

Żyję życiem, walczę, lub ginę, co mi pozostało.

Teraz mam 23 lata, czy dożyję kolejnych 24 lat?

Sprawy mają się tak, że nie wiem nic.

R.V.

Powiedz, czemu jesteśmy

Tak ślepi, by widzieć, że

Ci, których ranimy, to

Jesteśmy my sami.

Wciąż spędzać większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzać większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzamy większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzamy większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

COOLIO:

Siła w forsie, forsa w sile

Minuta za minutą, godzina za godziną.

Wszyscy uciekają, lecz połowa z nich nie rozgląda się.

Co się dzieje w kuchni, nie wiem, co się pichci.

Mówią, że powinienem uczyć się,

Lecz nie ma nikogo, kto mógłby uczyć mnie.

Jeśli tego nie pojmują, jak mogą nauczać mnie?

Zgaduję, że nie umieją, zgaduję, że nie chcą, zgaduję, że udają,

Właśnie dlatego, wiem, że moje życie jest nic nie warte, głupcze!

R.V.

Wciąż spędzać większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzać większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzamy większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Wciąż spędzamy większość życia,

Żyjąc w gangsterskim raju.

Powiedz, czemu jesteśmy

Tak ślepi, by widzieć, że

Ci, których ranimy, to

Jesteśmy my sami.

Powiedz, czemu jesteśmy

Tak ślepi, by widzieć, że

Ci, których ranimy, to

Jesteśmy my sami.