Cykl na blogu „CultureZone”: „ALEJA GWIAZD POPKULTURY”
JAMES EARL JONES :
KRÓLEWSKI GŁOS W ODLEGŁEJ GALAKTYCE
Cześć wszystkim. Mijający tydzień rozpoczął się dla fanów kina smutno. W wieku 93 lat zmarł James Earl Jones, aktor dla wielu kojarzący się z dwoma rolami dubbingowymi: jako głos Dartha Vadera i jako Mufasa z obu wersji „Króla Lwa”. Dla upamiętnienia wybitnego aktora przybliżę dziś jego sylwetkę. Zaczynamy.
MŁODOŚĆ
James Earl Jones urodził się w Arkabutla w stanie Missisipi jako syn Ruth (z domu Connolly), nauczycielki i pokojówki, oraz Roberta Earla Jonesa, boksera, kamerdynera i szofera. Jego ojciec opuścił rodzinę wkrótce po urodzeniu Jamesa Earla i później został aktorem teatralnym i filmowym w Nowym Jorku i Hollywood. Jones i jego ojciec poznali się dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku, kiedy się pogodzili. W wywiadach powiedział, że jego rodzice mieli mieszane pochodzenie afroamerykańskie, irlandzkie i indiańskie.
W 1949 roku ukończył Norman Dickson High School w Brethren w Michigan, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego swojej klasy. W 1953 zdobył stopień bakałarza na wydziale teatralnym na Uniwersytecie Michigan. W latach 1953–55 służył w United States Army. W latach 1955–57 studiował aktorstwo w American Theatre Wing w Nowym Jorku pod kierunkiem Lee Strasberga i Tada Danielewskiego.
Warto w tym miejscu dodać, że przez całe swoje dzieciństwo James Earl Jones jąkał się, co mogłoby zakrawać na fakt, że zapisał się dzięki rolom dubbingowym. Zdołał jednak wygrać z jąkaniem za sprawą swojego nauczyciela, który zachęcił go do czytania na głos. Dzięki temu mógł z czasem zaistnieć swoimi rolami.
Początkowo James Earl Jones grał role teatralne. W latach 1955–59 stawiał pierwsze aktorskie w Manistee Summer Theat w Michigan. W 1957 roku trafił na Broadway w roli Perry’ego Halla w przedstawieniu „Jajogłowy” z Karlem Maldenem. W 1964 roku zagrał tytułową rolę w sztuce off-Broadwayowskiej „Otello”. Znakomite teatralne kreacje stworzył w szekspirowskich dziełach, takich jak: „Król Lear” (rola tytułowa), „Sen nocy letniej” (jako Oberon), „Miarka za miarkę” (jako Abborson), „Hamlet” (rola Klaudiusza).
KARIERA
A potem przyszło kino. Earl Jones na ekranie debiutował u Stanleya Kubricka w czarnej komedii „Doktor Strangelove” z 1964 roku. Kolejne role przechodziły bez echa (prócz króla Baltazara z biblijnego widowiska „JEZUS Z NAZARETU” Franco Zeffirellego). Przełomem w jego karierze była rola dubbingowa z „GWIEZDNYCH WOJEN. EPIZODU IV: NOWEJ NADZIEI” George’a Lucasa. Earl Jones podłożył głos pod postać Dartha Vadera odgrywanego przez innego aktora, Davida Prowsego (Lucas nie był zadowolony z głosu Prowsego, dlatego zaangażował Earla Jonesa do dubbingu).
W 1982 roku James Earl Jones otrzymał kolejny rozpoznawalny angaż w filmie fantasy „CONAN BARBARZYŃCA” z Arnoldem Schwarzeneggerem w tytułowej roli. Aktor odegrał tam postać głównego antagonisty, Thulsę Dooma. Przez następne lata odgrywał role drugoplanowe, które mniej zapadały w pamięci. Na uwagę zasługuje jednak rola komediowa w „KSIĘCIU W NOWYM JORKU” (1988) Johna Landisa, gdzie odgrywał ojca tytułowego bohatera i króla fikcyjnego państwa afrykańskiego.
Lata 90 były równie owocne dla jego kariery. James Earl Jones znów zapisał się w dubbingu, tym razem za sprawą Mufasy z „KRÓLA LWA” (1994). Do roli powrócił w drugiej części: „Czasie Simby” (1998). Wcześniej jednak jako aktor filmowy wcielił się w wiceadmirała Jamesa Greera w „POLOWANIU NA CZERWONY PAŹDZIERNIK” (1990), oraz w sequelach: „CZASIE PATRIOTÓW” (1992) i „STANIE ZAGROŻENIA” (1994).
STYL
James Earl Jones zapisał się w historii kina głównie za sprawą swego charakterystycznego głosu, dzięki któremu przemówić mogły kultowe postaci popkultury. Duże znaczenie dla jego kariery miały także jego role teatralne, zwłaszcza w inscenizacjach dramatów Williama Szekspira. Dzięki temu wykreował w całej swojej karierze galerię wielu charyzmatycznych bohaterów.
PÓŹNIEJSZE LATA
Druga połowa lat 90 nie była tak owocna w karierze Jamesa Earla Jonesa. Na początku lat 2000 wrócił do dubbingowania Dartha Vadera w „Gwiezdnych Wojnach. Epizodzie III: Zemście Sithów” (2005), do której powrócił tak w spin offie/prequelu Klasycznej Trylogii, czyli „ŁOTRZE 1” (2015), jak i w serialu „OBI WAN KENOBI” (2021).
W XXI wieku Earl Jones powrócił również do innych swoich ról, przede wszystkim dubbingowych. Ponownie podłożył głos pod Mufasę, najpierw w serialach („Timon i Pumba”, „Lwia Straż”), a potem w remake`u pierwszego „Króla Lwa” w live action (2019). Po kilku kolejnych mniej zapadających w pamięci rolach ekranowych Earl Jones powrócił również jako król Jaffe Joffer w „Księciu w Nowym Jorku 2” (2021). Była to jego ostatnia rola filmowa.
James Earl Jones zostanie zapamiętany jako znakomity aktor głosowy i bardzo dobry aktor komediowy. Jego wkład w kino, zwłaszcza role dubbingowe, zapiszą się zgłoskami w annałach X Muzy. Mimo że we wrześniu aktor ogłosił, że rezygnuje z dubbingowania Dartha Vadera i w kolejnych odsłonach postać ta będzie dubbingowania za sprawą sztucznej inteligencji, dla wielu już na zawsze będzie kojarzony z mrocznym Lordem Sithów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz