Cykl na blogu „CultureZone”: „ALEJA GWIAZD POPKULTURY”

JOHN STEINBECK : AMERYKAŃSKIE EPOPEJE

Cześć wszystkim. Dzisiejszy odcinek „Alei Gwiazd Popkultury” będzie naznaczony epickością.  Na tapetę biorę sylwetkę jednego z najbardziej znanych amerykańskich pisarzy, Johna Steinbecka. Zaczynamy.

MŁODOŚĆ

John Ernst Steinbeck urodził się jako syn Johna Ernsta Steinbecka seniora, 27 lutego 1902 roku. Mając trzy siostry wychowywał się w otoczeniu kobiet. Dzieciństwo spędził w Salinas, skąd niekiedy uciekał do San Francisco, Pacific Grove, Carmel i na ranczo nieopodal King City. Dobrze znał więc hrabstwo Monterey i dolinę Salinas. Młody Steinbeck był wrażliwy na każdą cechę krajobrazu go otaczającego, na wschód pełnych słońca i czułości gór Gabilan, na zachód zaś surowych, ciemnych i niebezpiecznych gór Santa Lucia.

Uczęszczał do miejscowej szkoły, którą ukończył w 1919 roku. Zawsze był dobrym uczniem, chętnym do nauki. Interesował się muzyką, książkami, szczególnym umiłowaniem darzył sir Thomasa Malory’ego, Andersena, Stevensona i Lewisa Carrolla. Interesował się także naukami ścisłymi i sportem, chodził również regularnie do kościoła.

W 1919 roku dostał się na Uniwersytet Stanforda, na który okresowo uczęszczał do 1925 roku, nie uzyskał jednak dyplomu. Brał udział w zajęciach z literatury klasycznej, z zakresu której największe wrażenie zrobił na nim Platon, z zoologii – przedmiotowi temu poświęcał Steinbeck większość swojego czasu. Do 1925 roku głęboko zaznajomił się z literaturą amerykańską i europejską. Czytał Miltona, Browninga, Thackeraya, George’a Eliota, Thomasa Hardy’ego, D. H. Lawrence’a, Gustawa Flauberta, Fiodora Dostojewskiego, a także autorów, którzy w późniejszym czasie stracili w jego oczach, m.in. Sherwooda Andersona, Normana Douglasa i Jamesa Brancha Cabella.

W czasie studiów, Steinbeck parał się wieloma zawodami, od rancz po fabrykę cukru, zaznajamiał się z ludźmi z niższych warstw społecznych, na których szacunek i przyjaźń z łatwością sobie zasłużył.

KARIERA

Studia w Stanford dały Steinbeckowi możliwość rozwinięcia kariery pisarskiej dzięki zajęciom z pisania. To właśnie wtedy powstawały pierwsze jego teksty. Wysyłał je do różnych czasopism, które niestety je odrzucały. Pierwsze opowiadanie, „Palce w chmurach”, zapowiadające zdolnego artystę, zostało opublikowane w stanfordzkim Obserwatorze.

Jesienią 1925 roku Steinbeck wyjechał do Nowego Jorku z trzema dolarami w kieszeni w nadziei, że zarobi tam na swoje utrzymanie jako pisarz. Jego szwagier, E.G. Ainsworth załatwił mu pracę przy budowie Madison Square Garden. Później, dzięki wujkowi Joe Hamiltonowi przeniósł się do nowojorskiego czasopisma American, gdzie pracował jako reporter. Nie był w tym jednak zbyt dobry, dlatego też, w niedługim czasie, został zwolniony. Zniechęcony, wrócił do Kalifornii.

Kolejne 3 lata spędził na dorywczych pracach i ciągłych przeprowadzkach od San Francisco, przez Monterey i Jezioro Tahoe. Pisał wtedy też wiele tekstów, których niestety nikt od niego nie chciał kupić. Aż w 1929 roku, McBride zaakceptował i opublikował Złotą Czarę, fikcyjną biografię pirata Henry’ego Morgana, którą Steinbeck napisał podczas pobytu nad jeziorem Tahoe. Następnie w 1932 roku wydane zostały Pastwiska Niebieskie, a w 1933 Nieznanemu bogu. Żaden z tych utworów nie otworzył jednak Steinbeckowi ścieżki kariery.

W 1934 roku W 1934 sprzedał 5 opowiadań do North American Review, między innymi pierwsze dwie części „Kasztanka”. Utwory te nie zyskały ogromnej sławy, mimo to, opowiadanie „Morderstwo” zdobyło nagrodę imienia O. Henry’ego. W roku 1935 Steinbeck wydał „TORTILLA FLAT”, humorystyczną opowieść o sześciu obdartusach mieszkających w jednym domu. Wyraźnie stylizowana powieść łotrzykowska przyniosła Steinbeckowi sławę i pieniądze. Od tamtej pory jego pozycja wśród wybitnych amerykańskich pisarzy rosła wraz z każdą kolejną publikacją.

Dwa lata później Steinbeck opublikował „MYSZY I LUDZIE”, książkę tak złożoną że wymykającą się wszelkim interpretacjom. Piękna powieść o bezwarunkowej przyjaźni, ludzkich tęsknotach i marzeniach. George Milton i Lennie Small to niezwykły tandem przyjaciół. George jest silnym mężczyzną, a podążający w ślad za nim Lennie – upośledzonym umysłowo gigantem. Niezdarny i nieświadomy własnej siły fizycznej nie potrafi dostosować się do społecznych norm i co chwilę sprowadza na siebie i George’a mniejsze lub większe nieszczęścia. Nie mogąc znaleźć dla siebie miejsca, przyjaciele przemierzają pogrążone w Wielkim Kryzysie Stany w poszukiwaniu zarobku i akceptacji. Ich marzeniem i celem, do którego dążą jest własna farma, na której mogliby hodować króliki. Wreszcie w 1939 roku wydał najwybitniejsze swoje dzieło: „GRONA GNIEWU”  sagę osadzoną w okresie Wielkiego Kryzysu.

STYL

Powieści Johna Steinbecka pokazują jego ciągłe zainteresowanie zarówno biologicznym, jak i mitologicznym dziedzictwem człowieka. Biologia i mity są czynnikami wpływającymi na jego twórczość, zapewniają podstawę jego dzieł z lat trzydziestych. Można w nich zobaczyć jak koncepcje ekologicznego społeczeństwa, grupowego organizmu, które Steinbeck wyniósł z zajęć biologii ze stanfordzkiego uniwersytetu przyjmują coraz to większą wagę, co najpełniej zostało osiągnięte w „Gronach gniewu”. Mit natomiast jest bardziej ciągłym czynnikiem, całkowicie wpływając na formę i zawartość wszystkich jego utworów od 1929 roku. W większości z nich zobaczyć można mit jako palimpsest, na którym Steinbeck zapisał realistyczną opowieść o współczesnym człowieku

PÓŹNIEJSZE DZIEŁA

W 1942 roku opublikował powieść „KSIĘŻYC TEŻ ZASZEDŁ”, a sześć lat później - po kilku mniej znanych tytułach - „DZIENNIK Z PODRÓŻY DO ROSJI”. Jednak najbardziej przełomowy w twórczości okazał się rok 1952. To wtedy na rynku wydawniczym ukazało się opus magnum Steinbecka, czyli „NA WSCHÓD OD EDENU”, alegoryczna w wymiarze saga rodzinna niejednokrotnie odwołująca się do Biblii, a zwłaszcza do historii o Kainie i Ablu. 

Rok 1962 był ukoronowaniem twórczości Johna Steinbecka i jego drogi przez wszystkie brudy Ameryki z pierwszej połowy XX wieku. To właśnie w tym roku pisarz został nagrodzony literacką Nagrodą Nobla. 

John Steinbeck zmarł w Nowym Jorku 20 grudnia 1968 roku z powodu niewydolności serca. Sekcja zwłok wykazała prawie całkowite zaniknięcie głównych tętnic wieńcowych wskutek długotrwałego palenia papierosów.

Zgodnie z wolą Steinbecka jego ciało zostało poddane kremacji, a urnę z prochami złożono w rodzinnym grobie Garden of Memories Memorial Park w Salinas.

Steinbecka warto docenić za wiarygodny, niemal naturalistyczny obraz Stanów Zjednoczonych okresu międzywojennego i w czasie Wielkiego Kryzysu. Takie podejście do literatury zasluzyl9 na literacką Nagrodę Nobla. Dzięki kronikarskiemu stylowi autor pozostawił wiele wiekopomnych powieści, które bez wahania można nazwać „amerykańskimi epopejami”.

 

link: https://lubimyczytac.pl/autor/19863/john-steinbeck