Cykl na blogu „CultureZone”: „KSIĄŻKOSPEKTYWA”

Cześć wszystkim w pierwszym tegorocznym odcinku środowego cyklu analizującego najbardziej znane (ale też te mniej znane) i najciekawsze serie książkowe: od fantastyki po historyczne. I dziś będzie o serii w pewnym sensie nieco zapomnianej (być może dlatego, bo od dawna nie wznawianej, a szkoda) i należącej do gatunku historycznego. W tym odcinku „Książkospektywy” przybliżę „TRYLOGIĘ O ALEKSANDRZE” Mary Renault. Zaczynamy.

tytuł serii: „TRYLOGIA O ALEKSANDRZE”

autor: Mary Renault

rok wydawania: 1969-1981

KILKA SŁÓW O SERII

Dla zrozumienia twórczości Mary Renault (naprawdę nazywającej się Eileen Mary Challans) kluczowa jest orientacja seksualna pisarki. Autorka była lesbijką i elementy LGBT są obecne również w jej twórczości, w tym także w powieściach o Aleksandrze Macedońskim (który sam był homoseksualistą).

Prace Challans często są zakorzenione w tematach związanych z miłością, seksualnością i związkami. Centralnym tematem w twórczości Challans, współczesnej i historycznej, jest przedstawienie miłości jako walki między prześladowcą, a prześladowanym. Na tę dynamikę duży wpływ miała filozofia Platona, w szczególności „Fajdros”, jego dialog o miłości.

Twórczość Renault przypadła na okres, kiedy homoseksualizm w popkulturze był tematem tabu. Największe powodzenie jej powieści miały w środowisku LGBT, z czasem przyjęły się także wśród heteroseksualistów. Za powodzeniem jej książek stał sposób ukazywania homoseksualistów: podczas gdy w większości książek z tamtego okresu byli ukazywani w negatywnym świetle, Renault ukazywała go jako coś pozytywnego i naturalnego. Tym bardziej, że przez takie ukazanie homoseksualizmu, autorka specjalizująca się w literaturze historycznej nie odchodziła zanadto od opisywanych realiów. Jej prace zostały generalnie pozytywnie przyjęte przez krytyków.

W jej powieściach przedstawiających pary tej samej płci hierarchie te stanowią alternatywę dla tradycyjnych ról płciowych. Widać to wyraźnie w „Trylogii o Aleksandrze”, choć nie tylko tam. Powieściopisarka Linda Proud opisała inną książkę Renault, „Cel miłości” jako „dziwne połączenie platonizmu i szpitalnego romansu”. Z kolei „Trylogia o Aleksandrze” była jednym z pierwszych mainstreamowych dzieł literackich, w którym związki homoseksualne były eksponowane w tak znaczący sposób.

OMÓWIENIE TOMÓW

Pierwszy tom trylogii noszący tytuł „Ogień z niebios” zaczyna się od dzieciństwa Aleksandra na dworze swojego ojca, Filipa Macedońskiego. Powieść traktuje o relacji między Filipem a królową Olimpias i zmieniającej się lojalności głównego bohatera wobec nich, nauce Aleksandra u Arystotelesa, seksualności Aleksandra (tematu mocno dyskusyjnego wśród historyków) i jego relacji z przyjacielem i przyszłym generałem Hefajstionem, oraz rosnącej sprawności Aleksandra jako żołnierza podczas podboju państw greckich przez jego ojca.

Drugi tom nosi tytuł „Perski chłopiec” i opowiadana jest przez Bagoasa, młodego Persa z arystokratycznej rodziny, skąd zostaje pojmany przez wrogów ojca, wykastrowany i sprzedany królowi Dariuszowi III, który czyni go swoim ulubieńcem. Ostatecznie zostaje kochankiem i najwierniejszym sługą Aleksandra Wielkiego, który obalił Dariusza i zdobył Imperium Perskie. Narracja Bagoasa dostarcza zarówno perskiego spojrzenia na podbój, jak i intymnego spojrzenia na osobowość zdobywcy. Zdaniem Renault miłość Aleksandra do Bagoasa wpłynęła na jego pragnienie zjednoczenia ludów greckiego i perskiego. Renault wysuwa również pogląd, że nieustępliwa determinacja Aleksandra do podboju świata wynikała częściowo z jego trudnych relacji z dominującą matką i jego pragnienia „ucieczki” od jej wpływu poprzez prowadzenie swojej armii coraz dalej na wschód.

Odmienny charakter ma trzeci – najkrótszy - tom cyklu: „Igrzyska żałobne”. Jego fabuła zaczyna się od śmierci Aleksandra Wielkiego w Babilonie. Mary Renault opisuje tam, rok po roku, stopniowy rozpad budowanego przez Macedończyka imperium i wojnę jaka wybuchła między poszczególnymi dowódcami w jego armii.

PODSUMOWANIE

„Trylogia o Aleksandrze” Mary Renault to rzetelna, powołująca się na wiarygodne źródła historyczne, ale też orientację seksualną autorki, historia słynnego starożytnego zdobywcy targanym różnymi emocjami. Przez to również najlepszą i najciekawszą spośród kilku innych serii o tej samej tematyce, których autorzy (Karol Bunsch, a zwłaszcza Valerio Massimo Manfredi), mimo opierania się na tych samych źródłach, ukazywali Aleksandra Wielkiego w mocno uproszczonym i łagodnym świetle.

link: https://lubimyczytac.pl/cykl/17694/trylogia-o-aleksandrze