Cykl na blogu „CultureZone”: „KSIĄŻKA VS FILM”

Cześć wszystkim. Przed wami drugi odcinek mojego podcyklu „Piątki z Salander i Blomkvistem”, a w nim analiza porównawcza między drugim tomem „Millennium” pt. „DZIEWCZYNA, KTÓRA IGRAŁA Z OGNIEM”, a adaptacją z 2009 roku. Zaczynamy.

OGÓLNY ZARYS FABUŁY.

Po wydarzeniach z „Mężczyzn, którzy nienawidzą kobiet”, Lizbeth Salander umyka do Kajmanów, gdzie rozpoczyna nowe życie. Jednak dramatyczny splot wydarzeń jakim jest odnalezienie ciał martwych dziennikarzy sprawia, że hakerka zmuszona jest uciekać przed prawem i zmierzyć się z własną przeszłością. Pomóc jej może jedynie dziennikarz Mikael Blomkvist, który odnalazł zwłoki dziennikarzy.

RÓŻNICE MIĘDZY KSIĄŻKĄ, A FILMEM

RÓWNANIA NIEREGULARNE

Film, podobnie jak książka, zaczyna się od sceny, w której mężczyzna wykorzystuje seksualnie młodą dziewczynę. W książce jest zaznaczone, że dziewczyna ma ledwie 13 lat, w adaptacji wygląda na przynajmniej o cztery-dziesięć lat starszą.

Kolejną różnicą jest pobyt Salander w ciepłych krajach. Film ogranicza się tylko do Kajmanów, jednak w książce jest wspominane, że hakerka przebywała również w Gwadelupie, Dominice, na Barbadosie, a w końcu na Grenadzie. I to na Grenadzie mają miejsce wydarzenia, które w adaptacji rozgrywają się na Kajmanach. W międzyczasie książkowy Mikael Blomkvist próbuje odnowić swoją relację z Salander. W książce zostało to bardziej szczegółowo opisane, natomiast w filmie Salander dowiaduje się tego od swojego nowego kuratora. 

Bardzo mało miejsca poświęcono pobytowi Salander w ciepłych krajach, a to właśnie tam zaczyna się interesować matematyką i kwestią tytułowych „równań nieregularnych”. To jednak zostało w adaptacji pominięte. 

Niewiele miejsca poświęcono też Nilsowi Bjurmanowi, dawnemu kuratorowi Salander, który ją gwałcił i na którym hakerka się zemściła tatuując mu na torsie stosowne wyznanie. Jego czas ekranowy ograniczono jedynie do rozmów z Blomkvistem o Salander i do momentu gdy mecenas zostaje zamordowany, tymczasem w książce odgrywa też inną rolę. W książce również zostaje zamordowany - przez Salander - ale trochę czasu mija do tego momentu.

FROM RUSSIA WITH LOVE

W adaptacji bardzo mało miejsca poświęcono siostrze bliźniaczce Lizbeth; w filmie jest praktycznie nieobecna, podczas gdy Larsson poświęca jej sporo czasu.

Tytułowe „From Russia with love” to nazwa doktoratu pisanego przez Mię Bergman, świeżo zatrudnioną praktykantkę z dziennikarstwa. Książka opisuje też bardziej szczegółowo pracę dziennikarki w „Millennium”, a film pokazuje jedynie jej relacje z Dagiem. Larsson zwraca m.in. uwagę na to, że oboje są parą, czego w filmie nie dało się odczuć. Za to w obu przypadkach oboje zajmowali się sprawą handlu żywym towarem, tzw. traffickingu, co było tematem drugiego tomu trylogii Larssona (tak jak przemoc wobec kobiet w tomie pierwszym). W książce tematem interesuje się także Salander, czego w filmie nie ma.

W adaptacji pominięto również postać Harriet Vanger, uznając za pewne że jej postać w adaptacji „Millennium” odegrała powierzoną rolę i nie ma potrzeby do niej wracać. Tymczasem w drugim tomie odwiedza niejednokrotnie redakcję Mikaela i kontynuuje znajomość z dziennikarzem. W książce zostają parą, jednak w adaptacji całkowicie to pominięto. Niewiele miejsca poświęcono również romansowi Blomkvista z Eriką Berger, by się nie powtarzać z części pierwszej, a także pominięto postać męża Eriki.

Po wydarzeniach, które miały miejsce na filmowych Kajmanach, Salander wraca do Szwecji, gdzie odnawia znajomość z Miriam Wu, dawną kochanką na którą mówi Mimmi. W książce także szczegółowo opisano przygotowania do zamordowania Daga i Mii, przy czym Larsson nie od razu podaje nazwisko blond olbrzyma, któremu zlecono morderstwo. 

Warto dodać, że w adaptacji ani razu nie dochodzi do interakcji między Salander, a Blomkvistem. Tymczasem niedługo przed zamordowaniem Daga i Mii, Mikael jest świadkiem napaści na Lizbeth i spieszy jej z pomocą, czego hakerka nie zauważa. 

NA TROPIE MORDERCY

W swojej książce Larsson z wprawą Alfreda Hitchcocka dawkuje napięcie przed najważniejszym punktem zwrotnym tego tomu. 23 marca Dag w ogóle nie przychodzi do „Millennium”, czego z początku nie zauważa Blomkvist zajęty poprawianiem artykułu początkującego dziennikarza. W adaptacji pominięto również spotkanie Salander z Dagiem i Mią pod pretekstem napisania książki o dziennikarstwie. Jeszcze tego samego dnia oboje dziennikarze zostają zamordowani i znalezieni przez Mikaela, a o morderstwo zostaje posądzona Lizbeth jako ostatnia osoba, która widziała ich żywych (w filmie zostaje posądzona ponieważ uchodzi za kryminalistkę z bogatą kartoteką).

W tym momencie akcja trzeciej („Równania sprzeczne”) i początek czwartej części („Terminator Mode”) tomu drugiego rozgrywają się w tym samym czasie, w związku z czym wydarzenia z tych członów „Dziewczyny igrającej z ogniem” zostały w filmie potasowane.

Po posądzeniu o morderstwo, Lizbeth zaczyna się ukrywać. Oddaje dawne mieszkanie Miriam, narażając kochankę na utarczki ze wścibskimi dziennikarzami. Hakerka postawiła sobie za hono znaleźć faktycznego sprawcę i go zabić. Tymczasem Mikael prowadzi własne śledztwo w tej sprawie. W książce próbuje skontaktować się z Lizbeth wiedząc, że wróciła z Kajmanów i na pewno coś wie na ten temat. Tymczasem w adaptacji przeprowadza jedynie szereg pytań ze świadkami, a o tym że Lizbeth wróciła dowiaduje się, odbierając od niej maila z wiadomością: „To nie ja zamordowałam Mię i Daga”.

Śledztwo Blomkvista w adaptacji zostało bardziej skrócone i ogranicza się tylko do licznych przesłuchań, podczas gdy w książce Larssona poza tym wszystkim jeszcze przeszukuje dokumenty Daga na temat handlu żywym towarem. Poza tym jak już wspomniałem, w adaptacji ani razu nie wdają się w interakcję, a w książce mailują ze sobą, co przecież też jest rodzajem interakcji. 

Podobnie jak w książce, w filmie dochodzi do przesłuchania Miriam Wu, w trakcie którego wychodzi na jaw że przesłuchujący ją policjant Faste wykazuje jakieś homofobiczne, by nie powiedzieć: szowinistyczne, skłonności. Z tego powodu dalszą część przesłuchania przeprowadza jego partnerka, Sonja Moding. Pominięto scenę, w której Miriam po powrocie z przesłuchania zastaje w swoim mieszkaniu pobojowisko. W tym czasie, zarówno w książce jak i w adaptacji, poszukuje ją Mikael Blomkvist chcąc i jej zadać kilka pytań. 

TERMINATOR MODE

W trakcie poszukiwań Miriam, Mikael sam zostaje przesłuchany w sprawie Lizbeth Salander, jednak dziennikarz sprytnie wykręca się od odpowiedzi, które mogłyby pogrążyć tak jego jak i hakerkę. W adaptacji nie ma żadnej wzmianki o tym, że Erika przechodzi do innego dziennika, w filmie w dalszym ciągu pracuje w „Millennium”. Poza tym w książce więcej miejsca poświęcono także śledztwu prowadzonemu przez szwedzką policję, a w adaptacji - tylko wybrane sceny z tego wątku. W tym czasie Lizbeth wpada na trop jednego z handlarzy żywym towarem, Per-Åke Sandströma, a ponieważ typ handlował konkretnie kobietami, hakerka postanawia się z nim osobiście rozprawić. Co prawda na odsiecz Sandströmowi przybywa przyjaciel, jednak Salander udaje się przed nimi uciec i zarekwirować harleya.

Porwanie Miriam Wu dokonane przez blond olbrzyma w adaptacji odbywa się znacznie szybciej niż w książce. W adaptacji ma to miejsce jeszcze przed wyznaniem Salander że nie dokonała zabójstwa o które jest posądzana, natomiast w książce - po tym wyznaniu. O ile w adaptacji uchodzi z życiem, o tyle w książce - ginie w pożarze.

W tym czasie Lizbeth zajeżdża harleyem pod dom Bjurmana, które zaczyna przeszukiwać (w książce robi to kilka razy, w adaptacji: tylko raz), z kolei Blomkvist przesłuchuje inwalidę Gunnara Björka, od którego dowiaduje się prawdy o przeszłości Salander, oraz o tym że jej rzekomo zmarły ojciec żyje i ukrywa się jako Aleksander Zalachenko. Podobnie jak w książce, Mikael opowiada o tym Erice. W adaptacji pominięto fakt, że Björk jest w dobrych relacjach z Zalachenką. Dzięki temu późniejsze porwanie Salander w adaptacji wywołuje większy efekt zaskoczenia.

Finałowa konfrontacja jest dokładnie taka sama w obu przypadkach (okazuje się, że za zabójstwem stoi ojciec Lizbeth, a blond olbrzym był jego synem i bratem Lizbeth), przy czym w adaptacji rozbudowano ostatnie kilka stron książki. Po zabójstwie ojca i brata, Salander zostaje przewieziona helikopterem do szpitala. Ksiazka kończy się w momencie, gdy Blomkvist dociera do domu Bjurmana i ratuje w ostatniej chwili Lizbeth, a potem odbiera jej broń.

To była moja analiza różnic między książką Larssona „Dziewczyna, która igrała z ogniem”, a jej adaptacją. Jakie różnice wy znaleźliście? Piszcie swoje spostrzeżenia w komentarzach, a my widzimy się za dwa tygodnie z nową analizą. Cześć.