Cykl na blogu „CultureZone”: „ALEJA GWIAZD POPKULTURY”
BRUCE LEE : MAŁY SMOK
Cześć wszystkim. Niedawno wspominałem o aktorach, którzy nie dożyli premiery ostatnich filmów ze swoim udziałem. Dziś przybliżę bardziej sylwetkę jednego z tych aktorów, Bruce`a Lee. Zaczynamy.
MŁODOŚĆ
Bruce Lee urodził się jako Lee Yuen Kam 27 listopada 1940 w San Francisco. Był synem Grace Ho (1907–1996), śpiewaczki, i Lee Hoi-chuena, solisty opery kantońskiej. Angielskie imię Bruce wymyśliła dla niego niańka, a pseudonim „Mały smok”, pod którym jest znany w Azji, nadała mu siostra. Miał dwie siostry – Anges i Phoebe oraz dwóch braci – starszego Petera (1939–2008) i młodszego Roberta (ur. 1948). Jego ojciec był Chińczykiem Han, a matka miała pochodzenie chińsko-europejskie. Kiedy Lee miał trzy miesiące, wraz z rodzicami przeprowadził się do Koulun w Hongkongu.
W 1952 rozpoczął naukę w La Salle College, katolickiej szkole im. Jana Chrzciciela de la Salle w Hongkongu, gdzie zajęcia prowadzili chińscy nauczyciele. W wieku 13 lat został pobity przez uliczny gang i od tego czasu, w latach 1957–1958 trenował kung-fu pod kierunkiem sifu Yipa Mana i Wong Shun-leung (1957-1958). Z powodu bójek, w roku szkolnym 1955/1956 został usunięty ze szkoły i naukę kontynuował w szkole jezuickiej dla chłopców im. Franciszka Ksawerego – St. Francis Xavier’s College. Rozpoczął też treningi bokserskie i zdobywał medale na turniejach sportowych. W 1958 został mistrzem Hongkongu w cha-cha. Dwa lata później przeprowadził się do San Francisco, gdzie studiował filozofię i napisał książkę o kung fu.
KARIERA
Miał około pół roku, kiedy po raz pierwszy pojawił się na ekranie, w dramacie „Kobieta ze złotej bramy” (1941). Wystąpił także w dramatach: „Narodziny ludzkości” (1946) i „Fu gui fu yun” (1948).
Początkowo występował w małych, drugoplanowych rolach. Jego kariera nabrała rozpędu, kiedy w 1966 roku wystąpił w serialu „Green Hornet” opartym na komiksach wydawnictwa DC Comics. Zagrał tam wspólnika Zielonego Szerszenia, Kato, którą to rolę powtórzył w jednym z odcinków serialu „Batman” z 1966 roku.
Trzy lata później zagrał epizodyczną rolę w filmie „MARLOWE” z Jamesem Garnerem w roli detektywa stworzonego przez Raymonda Chandlera. W 1971 roku zagrał w filmie zatytułowanym „Wielki szef”, by rok potem zyskał popularność w Hongkongu filmem „WŚCIEKŁA PIĘŚĆ” [1972]. W tym samym roku wyreżyserował film „DROGA SMOKA”, w którym również wystąpił w głównej roli (z filmu pochodzi słynna, pastiszowana w późniejszych filmach, scena pojedynku Bruce`a Lee i Chucka Norrisa wewnątrz Koloseum).
Rok potem otrzymał drugoplanową rolę w filmie „Fist of Unicorn”, który przeszedł bez echa (choć warty odnotowania jest fakt, że jedną z ról zagrał tam Jackie Chan, jeden z naśladowców stylu Bruce’a Lee). Rok 1973 zapisał się jednak w karierze Bruce`a Lee dzięki głównej roli w słynnym „WEJŚCIU SMOKA”, który wywarł największy wpływ w popkulturze. Drzwi do kariery stanęły przed Brucem Lee otworem.
STYL
Chociaż wcześniej filmy z elementami kung fu nikomu nie były obce, filmografia Bruce’a Lee niewątpliwie zapisała się złotymi zgłoskami historii kina. Samodzielnie tworzył choreografie swoich walk, poza tym wprowadził również nowe, nigdy nie spotykane przedmioty używane w sztukach walki (jak chociażby nunczaku, którym posługiwały się komiksowe Wojownicze Żółwie Ninja). Jako instruktor walki wyznawał hybrydową filozofię sztuk zwaną Jeet Kune Do, czerpiącą garściami z różnych dyscyplin.
KLĄTWA MAŁEGO SMOKA
Świetnie zapowiadającą się karierę aktorską przekreśliły ostatnie lata życia, wokół których narosła cała masa (często wyssanych z palca) mitów. Wszystko zaczęło się w trakcie pracy nad „Wejściem smoka”. W czasie pracy nad filmem pogorszył się stan zdrowia Bruce`a Lee. W trakcie produkcji, w przeciągu dwóch miesięcy schudł 10 kg. Lee od dziecka miał problemy z intensywną potliwością.
Dnia 10 maja 1973 miał umówione podłożenie dialogu do filmu w studio Golden Harvest. Na zewnątrz temperatura przekraczała 26 stopni, a wilgotność powietrza aż 93%, dlatego w celu wyeliminowania ewentualnych zakłóceń na ścieżce dźwiękowej w studiu wyłączono klimatyzację. Po 30 minutach aktorowi zaczęło być duszno i dostał ataku migreny. Podejrzewa się, że przyjął wtedy woreczek nepalskiego haszyszu. Po chwili upadł twarzą na podłogę, z której jeden z pracowników studia pomógł mu wstać. Po powrocie do studia nagraniowego dostał napadu padaczki, pocił się, miał trudności z oddychaniem i zwymiotował lunch. Został zabrany do szpitala i przebadany przez czterech lekarzy. Dr Peter Wu, neurochirurg, zdiagnozował obrzęk mózgu (przy cięższych przypadkach ataku udaru cieplnego może on nastąpić) i podał mu lek Mannitol.
Drugi atak miał miejsce 20 lipca 1973 roku, w okresie pracy nad filmem „Śmiertelna gra”. Był to jeden z najcieplejszych dni w tamtym miesiącu: temperatura powietrza tego dnia wynosiła 32 stopnie, a wilgotność – 84%. Po pobycie i graniu w Golden Harvest Lee spotkał się z Raymondem Chow w domu aktorki Betty Ting Pei, a wieczorem miał wrócić do studia. Powiedział wcześniej Chow, że źle się czuje, był odwodniony, a następnie w posiadłości Ting Pei zrobiło mu się słabo i dostał ataku migreny. Po godz. 19:30 przyjął tabletkę equagesicu (otrzymaną od aktorki), a następnie zasnął. Po godz. 21:30 próbowano go wybudzić, lecz już wtedy nie reagował. Pół godziny później przyjechała karetka z dwoma sanitariuszami, którzy próbowali reanimować już martwe ciało gwiazdy. Lee został przetransportowany do szpitala Queen Elizabeth Hospital, gdzie aparat EKG rejestrował dalej brak impulsów pracy serca.
Chociaż śmierć Bruce`a Lee była nieszczęśliwym wypadkiem, wielu jego fanów łączyło ją z klątwą nałożoną przez mnichów z Shaolin za rzekome zdradzenie tajemnic klasztoru. Jeszcze inni uważali, że aktor zmarł z ręki chińskiej triady. Plotki, domysły i legendy nasiliły się dwadzieścia lat później, kiedy to na planie „Kruka” Alexa Proyasa nieszczęśliwie zmarł syn Bruce`a Lee, Brandon. Chociaż w tym przypadku przyczyną śmierci było postrzelenie wynikające z niedopilnowania rekwizytów (zamiast ślepaka, w broni do której strzelano w Brandona, znalazł się prawdziwy nabój), fani woleli łączyć tą śmierć ze zgonem Bruce`a Lee. Zaczęto mówić o „klątwie Małego Smoka” (wskazywano m.in., że obaj Lee zagrali w czterech filmach i zginęli w czasie występu w piątym filmie) i obawiano się o losy córki Bruce`a Lee, Shannon Emery (urodzonej w 1969 r., nadal występującej na ekranie; m.in. w filmie „Blade: Wieczny łowca” z 1998 roku).
Bruce Lee zapisał się złotymi zgłoskami w historii kina. Nie tylko za sprawą swojej przedwczesnej śmierci i obrosłej wokół tej tragedii „klątwy Małego Smoka”. Aktor, choreograf, reżyser i scenarzysta przysłużył się również jako propagator sztuk walki i wprowadził zupełnie nowe narzędzia walk (nunczaku). Zainspirował również wielu późniejszych Azjatów, którzy przysłużyli się popkulturze (m.in. aktora Jackiego Chana, czy mangakę Akirę Toriyamę w trakcie pracy nad „Dragon Ballem”).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz