Cykl na blogu „CultureZone”: „BOHATEROWIE POPKULTURY”

Cześć wszystkim. Pozostając w temacie bohaterów francuskiej popkultury, przybliżę wam tym razem sylwetkę klasycznego mściciela z kart powieści Aleksandra Dumasa, Edmunda Dantesa. Zaczynamy.

Dane:

Twórca: Aleksander Dumas

Odtwórcy: Hobart Boswarth [„Hrabia Monte Christo”, 1908]

                  James O`Neill [„Hrabia Monte Christo”, 1913]

                  Jean Angelo [„Monte Cristo”, 1929]

                  Robert Donat [„Hrabia Monte Christo”, 1934]

                   Pierre Richard-Willim [„Le Comte de Monte Cristo”, 1943]

                  Jean Marais [„Le Comte de Monte Cristo”, 1954]

                  Louis Jourdan [„Le Comte de Monte Cristo”, 1961]

                 Richard Chamberlain [„Hrabia Monte Christo”, 1975]

                     Gerard Depardieu [„Le Comte de Monte Cristo”, 1998]

                  James Caviezel [„Hrabia Monte Christo”, 2002]

                  Pierre Niney [„Le Comte de Monte Cristo”, 2024]

                  Sam Claffin [„Hrabia Monte Christo”, 2024]

HISTORIA POSTACI. GENEZA POWSTANIA.

Jak większość postaci wykreowanych przez Aleksandra Dumasa, których przygody są wpisane w wydarzenia historyczne, także Edmund Dantes opiera się na autentycznej osobie. Autor oparł go na człowieku nazwiskiem Francois Picaud. Jego życiorys poznał z dzieła pt. „Wspomnienia wydobyte z archiwów paryskiej policji” J. Peucheta.

Francois Picaud miał się w roku 1807 ożenić z zamożniejszą od siebie Marguerite Vigoroux. Jednak trzech jego znajomych, którym opowiedział o swoich życiowych planach, z zazdrości napisali na niego anonimowy donos oskarżając w nim Picauda o to, że jest angielskim szpiegiem. Francois został za to wtrącony do więzienia Fenestrelle, gdzie spędził 7 lat.

Przez ten czas zajmował się współwięźniem, ciężko chorym włoskim prałatem. Po jakimś czasie duchowny zmarł, przed śmiercią mówiąc swemu kompanowi o skarbie ukrytym w Mediolanie. Picaud uciekł z więzienia i w roku 1814 odnalazł skarb.

Następnie powrócił do Paryża jako Joseph Lucher. Tam dowiedział się o tym, dlaczego został uwięziony i kto do tego doprowadził. Odkrył również, że jego dawna narzeczona wyszła za głównego donosiciela – szynkarza Loupiana. Przeszedł do niego na służbę i jako służący doprowadził jego rodzinę do bankructwa, przy okazji zabijając dwóch współautorów donosu – Chambarda i Solariego. Pierwszego z nich zgładził wbijając mu w serce nóż z napisem „Numer 1”. Drugiego otruł i przykrył czarną tkaniną z napisem „Numer 2”. Jako trzeciego zabił samego Loupiana, ale nie wiedział o tym, że był jeszcze czwarty donosiciel – Allut, który dokładnie obserwował poczynania mściciela. I tej samej nocy zamordował Picauda, a następnie zbiegł do Anglii. Na krótko przed śmiercią opowiadał całą tę historię pewnemu katolickiemu duchownemu z upoważnieniem przekazania jej francuskiej policji.

CHARAKTERYSTYKA

Gdy poznajemy Edmunda Dantesa na początku powieści Dumasa, jest typem wrażliwego romantyka z głową w chmurach. Jego charakter i postrzeganie świata zmienia się kiedy trafia do twierdzy If (której pierwowzorem było Fenestrelle). Pod wpływem księdza Farii zdobył ogromną wiedzę oraz wiele umiejętności (jak szermierka), bardzo mu później przydatnych w życiu. Nauczył się wielu języków obcych: angielskiego, włoskiego, greckiego, starogreckiego oraz arabskiego; w każdym języku mówił z odpowiednim akcentem. Poznał wiedzę z historii, geografii, chemii, biologii, teologii, czy matematyki. Wyspecjalizował się również w przebieraniach i charakteryzacji, dzięki czemu mógł przybierać dowolną postać, nie tylko tytułowego Hrabiego Monte Christo.

Edmund Dantes vel Hrabia Monte Christo jest jednocześnie bardzo złożoną postacią, a jej charakter zmienia się na przestrzeni kolejnych lat. Jego rozwój można podzielić na cztery etapy. W pierwszym (przedział wiekowy 19-33 lata) jest wspomnianym już idealistą i wrażliwcem nazbyt optymistycznie podchodzącym do otaczającego go świata i ludzi. Jego przemiana następuje już po ucieczce z twierdzy If (przedział wiekowy 33-36 lat), kiedy to jako Zaccone jawi się jako postać skrzywdzona przez ludzi i tragiczna, nad wyraz doświadczona przez życie. Jako Hrabia Monte Christo (od 36 roku życia) staje się z kolei aniołem zemsty realizującym swój cel krok po kroku. Nie kieruje się jednak żądzą krwi – jego prześladowcy mają cierpieć tak samo, jak on cierpiał jeszcze jako Edmund Dantes. W pewnym sensie również zmaga się ze swoimi wątpliwościami, wręcz przemawia przez niego dawny Edmund Dantes wierzący w dobro drzemiące w sercach ludzi. Tym razem jednak swoje idealistyczne przekonania nakierowuje na dzieci swoich prześladowców (bo gdyby prześladowałby również je, stałby się karykaturalnie mściwy), dostrzegając w nich przeciwieństwa rodziców.

W JAKICH PRODUKCJACH WYSTĘPUJE?

Bestsellerowa powieść Aleksandra Dumasa doczekała się niezliczonej liczby adaptacji realizowanych w równym stopniu przez Francuzów, jak i Amerykanów.

Dwie pierwsze adaptacje, nakręcone w okresie kina niemego, były właśnie produkcjami amerykańskimi. W pierwszej wersji, z 1908 roku, Edmunda Dantesa zagrał Hobart Boswarth, z kolei w adaptacji z 1913 roku w głównej roli wystąpił James O`Neill.

Pierwsza francuska adaptacja powstała w 1929 roku, z Jean Angelo. I choć w 1934 roku powstała kolejna amerykańska adaptacja (z Robertem Donatem), to przez kolejne trzy dekady powstały adaptacje francuskie. W pierwszej z nich, zrealizowanej w 1943 roku z Pierre Richard-Willimem w tytułowej roli. W drugiej, z 1954 roku, Edmunda Dantesa zagrał z kolei Jean Marais, ówczesny specjalista od ról w produkcjach płaszcza i szpady, w tym na podstawie powieści Aleksandra Dumasa. W 1961 r. powstała trzecia, trzygodzinna, adaptacja w reżyserii Claude`a Autanta-Lary, z Louisem Jourdanem w głównej roli.

Na przełomie l. 90 i 2000 powstały dwie doskonale znane i dobrze przyjęte (choć skrajnie różne) adaptacje tej samej powieści. W 1998 roku zrealizowano miniserial stosunkowo zbliżony do książkowego pierwowzoru Dumasa, jeśli nie liczyć wieku ekranowego Edmunda Dantesa w chwili mszczenia się. Dantesa zagrał bowiem, wówczas 50-letni, Gerard Depardieu. Z kolei w 2002 r. powstała kolejna, i jak dotąd ostatnia, hollywoodzka adaptacja zrealizowana przez Kevina Reynoldsa i, tym razem, z Jamesem Caviezelem w roli tytułowej. Dwie ostatnie, jak dotąd adaptacje, powstały w tym samym 2024 roku – pierwsza to trzygodzinna wersja kinowa od adaptatorów dwuczęściowej ekranizacji „Trzech muszkieterów” z 2023 roku. Edmunda Dantesa przekonująco zagrał tam Pierre Niney. W tym samym czasie powstał miniserial amerykański z Samem Claffinem w roli tytułowego mściciela.