Cykl na blogu „CuktureZone”: KSIĄŻKOSPEKTYWA

Cześć wszystkich. W dzisiejszego odcinku udamy się do niezwykłego, pełnego realizmu magicznego, miejsca o nazwie „CMENTARZ ZAPOMNIANYCH KSIĄŻEK”. Za przewodnika będzie nam służył Carlos Ruiz Zafón. Zaczynamy.

KILKA SŁÓW O SERII

Zafón zaczął pisać jeszcze przed 30-tką, ale jak sam powiadał, nie wiedział, dlaczego tak wcześnie poczuł powołanie, ale pamięta, że chociaż w jego rodzinie nie było tradycji literackich, dla jego ojca „świat czytania i książek był bardzo ważny”. Debiutował trylogią fantasy dla młodzieży pt. „Trylogia Mgły”, po której wydał znakomitą jednotomówkę „Marina”. Prawdziwa popularność przyszła jednak, gdy Carlos Ruiz Zafón wydał powieść „Cień wiatru”, która zainaugurowała jego kolejny cykl – pisany aż do jego śmierci w 2020 roku „Cmentarz Zapomnianych Książek”.

Swoją metodę pracy porównywał do kręcenia filmów. Jak sam powiadał:

Moja metoda pracy jest podzielona na warstwy. Piszę jak film, w trzech fazach. Pierwsza to preprodukcja, gdzie tworzysz mapę tego, co zamierzasz zrobić, ale kiedy zaczynasz to robić, zdajesz sobie sprawę, że zmienisz wszystko. Potem przychodzi czas na zdjęcia: zbieranie elementów, które stworzą film, ale wszystko jest bardziej złożone i ma więcej poziomów, niż się spodziewałeś. Następnie, podczas pisania, dostrzegasz kolejne warstwy głębi i zaczynasz zmieniać rzeczy. To właśnie w tej fazie zaczynam się zastanawiać: „A co, gdybym zmienił kable, język lub styl?”. Wtedy tworzę fabułę, która dla czytelnika musi być niewidoczna: czytelnik musi czytać jak woda, wszystko musi wydawać się proste… Ale żeby to się stało, potrzeba mnóstwa pracy.

Wpływ na jego twórczość wywierała również XIX-wieczna literatura. Do jego ulubionych pisarzy należeli zwłaszcza Charles Dickens, Fiodor Dostojewski i Lew Tołstoj.

OMÓWIENIE TOMÓW

W pierwszym tomie, „Cieniu wiatru”, główny bohater – Daniel Sempere - letnim świtem 1945 roku uliczkami starego miasta trafia z pomocą swojego ojca do tytułowego dla cyklu Cmentarzu Zapomnianych Ksiąg. Zgodnie z tradycją rodzinną chłopiec musi wybrać dla siebie jedna książkę, by ocalić ją od zapomnienia. Wiedziony przeczuciem, spośród setek tysięcy tomów wybiera "Cień wiatru" nieznanego nikomu Juliana Caraxa. Mijają lata... Zauroczony powieścią, Daniel próbuje odnaleźć inne książki Caraxa, ale okazuje się, że niemal wszystkie zostały spalone, a komuś bardzo zależy na zniszczeniu ostatniego egzemplarza. Daniel za wszelką cenę chce odkryć sekret autora, nie podejrzewając, że rozpoczyna się największa i najbardziej niebezpieczna przygoda jego życia.

Drugi tom cyklu, „Gra Anioła”, skupia się na innej postaci i przy okazji przedstawia zupełnie nową historię. Jej bohaterem jest pisarz z lat 20 XX wieku, który otrzymuje od tajemniczego wydawcy ofertę napisania książki, jakiej jeszcze nie było, w zamian za fortunę i, być może, coś więcej. Daniel Sempere wraca dopiero w tomie trzecim pt. „Więzień nieba”, w którym bohater – już dorosły mężczyzna - wiedzie stateczny żywot jako mąż pięknej Bei i ojciec małego Juliana. Następny w kolejce do porzucenia stanu kawalerskiego jest przyjaciel Daniela, Fermín Romero de Torres, osobnik tyleż barwny, co zagadkowy: jego dawne losy wciąż pozostają owiane mgłą tajemnicy. Ni stąd, ni zowąd przeszłość Fermina puka do drzwi księgarni pod postacią pewnego odrażającego starucha. Daniel od dawna podejrzewał, że skoro przyjaciel nie chce mu opowiedzieć swej historii, to musi mieć ważny powód. Ale gdy Fermín wreszcie zdecyduje się wyjawić mroczne fakty, Daniel dowie się "rzeczy, o których Barcelona wolałaby zapomnieć".

Po wydaniu tego tomu, Zafón opublikował dwie nowele powiązane z uniwersum „Cmentarza Zapomnianych Ksiąg”. Pierwszy z nich, „The Rose of Fire”, jest midquelem osadzonym między fabułą drugiego i trzeciego tomu. Z kolei druga nowela, „Książę Parnasu”, jest prequelem wiążącym postać przodka Daniela Sempere ze słynnym pisarzem, Miguelem de Cervantesem Saavedrą.

Ostatni, wydany w 2017 roku, czwarty tom cyklu zatytułowany „Labirynt duchów” skupia się znów na innej postaci – jest nią młoda agentka imieniem Alicja Gris – a akcja osadzona jest w Barcelonie za rządów Franca. Pewnego dnia otrzymuje zlecenie z najwyższych sfer władzy. Sprawa jest ściśle tajna i dotyczy tajemniczego zniknięcia ministra kultury Mauricia Vallsa. Wydaje się, że może mieć to związek z przeszłością, kiedy Valls był dyrektorem budzącego grozę więzienia Montjuic. Alicja, wraz z przydzielonym do tego dochodzenia, kapitanem policji ma kilka dni na odnalezienie ministra. W trakcie poszukiwań w jej ręce trafia należący do Vallsa siódmy tom serii „Labirynt duchów”. Książka ta doprowadzi Alicję do ukrytej w samym sercu Barcelony księgarni Sempere & Synowie. Czar tego miejsca sprawia, że jak przez mgłę powracają do niej obrazy z dzieciństwa. To, co odkryje, będzie śmiertelnym zagrożeniem dla niej i dla wszystkich, których kocha.

Dodatkowo, niedługo przed swoją śmiercią w 2020 roku, autor wydał też zbiór opowiadań „Miasto z mgły”. Stanowi swoisty epilog tetralogii „Cmentarz Zapomnianych Książek” i, jak sam autor tomik wspomina, hołd dla wszystkich czytelników jego twórczości.

PODSUMOWANIE

Inspirując się XIX-wiecznymi autorami, a także tradycją iberoamerykańskiej literatury, Carlos Luiz Zafón stworzył jeden z najbardziej niezwykłych, niestroniących od poetyki, serii książkowych. „Cmentarz Zapomnianych Książek” spodoba się szczególnie osobom zaczytanych w różnego rodzaju literaturze. Podróż do tytułowego miejsca stanowi bowiem niezapomniane przeżycie.

link: https://lubimyczytac.pl/cykl/10776/cmentarz-zapomnianych-ksiazek